2017 yılında büyümeye başlayan uluslar arası taşımacılık sektörüne rağmen, şirketler bu etkiyi henüz araç yatırımlarına yansıtamadılar. Başta tenteli olmak üzere treyler atışları düşme devam ederken ihracata ağırlık veren markalar başarı sağlıyorlar.
Komşu ülkelerimizde yaşanan sorunlardan ve bu durumun sebep olduğu etkilerden dolayı Türkiye’nin önemli dış ticaret ortakları mücadele ederken bu durum ülkemiz uluslararası taşımacılığı ve treyler satışlarını de etkilemeye doğrudan etkiliyor.
Binek araç ve hafif ticari araç pazarının aksine son yılların en zor dönemlerinden birini geçiren Türkiye ağır ticari araç ve treyler pazarında henüz bir iyileşme görülmüyor.
Başta Irak ve Suriye gibi komşularımızda yaşanan ve yılarla uzanan savaş hali; Rusya ile başlayan büyük gerginliğin ihracata olumsuz etkileriyle ihracat, dış ticaret dengeleri bozulurken uluslar arası taşıma işi yapan firmalar da bu koşullardan en çok etkilenen iş grupları arasında yer aldılar.
Uluslararası taşımacıların en çok alım yaptığı ürün gruplarından tenteli ve frigorifik treylere yönelik talebin sadece 3 bin 500 civarında kalması (TREDER verilerine göre) toplam pazarı daraltırken inşaatlara yönelik treyler modellerinin de toplam dağılımdaki payının artmasında etkili oldu.
Pazar Küçülmeye Devam Ediyor
Türkiye’de 2017 yılında üretilerek iç pazarda satılan ve ihraç edilen treyler sayısında yaşanan düşüş yaşanırken bu düşüşün çoğu iç pazardaki talep azlığından kaynaklandı. TREDER istatistiklerine göre 2016 yılında iç ve dış pazarlarda toplam 16 bin 586 adet treyler satılırken, 2017 yılında bu rakam 15 bin 515’e geriledi.
9 bin 661 adet treylerin satıldığı 2016 yılı Türkiye pazarında 2017’de bu rakamın 7 bin 771 adede düşmesi en kritik gösterge oldu. Nisan 2017’de yıllardır süren bu düşüşle ilgili bir toplantı düzenleyen TREDER yönetimi, hükümetten KDV oranlarının düşürülmesi ve hurda teşviki verilmesi gibi destekler istemişti.
İhracat 4 Yılda İkiye Katlandı
İç pazardaki yıllardır devam eden daralmaya rağmen ihracat rakamları istikrarlı artışına devam ederek bu alanda sektörün yüzünü güldürmeye devam ediyor. 2015 yılından itibaren düzenli artış gösteren Türkiye treyler ihracatı 2017 yılında yaklaşık yüzde 10’luk bir artışla 7 bin 743’e ulaşarak 4 yıl içinde ikiye katlanmış oldu.
Treyler ihracatında tek başına 5 bin 273 adete ulaşan Tırsan, yurtiçi pazardaki liderliğinin yanı sıra ihracattaki en önemli payı da aldı. Tırsan’ın ardından 958 adetle Krone gelirken üçüncü sırada Koluman geldi. 2016 yılında 62 adet treyler ihraç eden Koluman, 2017’de 352 adet treyler ihraç ederek bu alanda önemli bir atılım gerçekleştirdi.
Treylerde İnşaat Etkisi Devam Ediyor
Türkiye’de en çok satılan treyler ürün gruplarına baktığımız zaman; geleneksel olarak en çok satılan model olan tenteli treyler geçen seneye göre 500 adetlik bir düşüş gösterse de 3 bin 24 adetle en fazla model olmaya devam ediyor. Tenteli treyler satışında TREDER verilerine göre yaşanan bu düşüş Türkiye’de 2017 yılında üretime başlayan Schmitz Cargobull’un etkisiyle yaşandığı da söylenebilir. Schmitz Cargobull, 2017 yılında Türkiye’de 309 adedi tenteli 197 adedi ise frigorifik treyler olmak üzere toplamda 506 adet treylere ulaştı.
Aslında uluslararası taşımacılık sektöründe yaşanan daralma ve inşaatın ağırlığını korumasıyla ağır ticari araç pazarında çekiciden kamyona dönüşün etkileri treyler pazarını da doğrudan etkiliyor. TAİD rakamlarına göre 2017 yılında Türkiye’de satılan 6 bin 95 adet çekiciye karşı 14 bin 117 kamyon satıldı.
Damper Güçlü Konumunu Sürdürüyor
Satılan kamyonların 8 bin 828 adedinin ise çoğunlukla inşaat ve altyapı projelerinde kullanılan off road araçlardan oluşması ise damper treyler satışlarında yaşanan düşüşe bir açıklık getiriyor. 2016 yılında 2 bin 967 adet damper treyler satılırken 2017 yılında bu rakam kamyon satışlarındaki artışın etkisiyle 2 bin 213 adette kaldı.
Genellikle inşaat lojistiğinde kullanılan platform treyler satışlarında da önemli bir azalma yaşandı ve 353 adetlik bir düşüşle 903 adet satış geçekleşti.
Sakin Pazarın En Hızlı Markası Tırsan Oldu
Geçtiğimiz yıl satışlarının yüzde 50’sinden fazlasını Avrupa’ya ihraç eden Tırsan, 2017’de rekor kırmaya devam etti. Tırsan, 2017 yılında, treyler ihracatını yüzde 30 artırarak önemli bir başarı sağladı. 2017 yılında 5 bin 50 adet treyler ihraç eden marka, TİM tarafından açıklanan İlk 1000 İhracatçı Firma listesinde, bir önceki yıla göre 112 basamak birden yükselerek 111. sırada yer aldı.
Tırsan iç ve dış pazarda toplam 8 bin 546 adet treyler satışına imza atarak kendi rekorunu bir kez daha yeniledi.
Adapazarı üretim merkezine ek olarak 1998’de Almanya Goch, 2012’de Rusya Tula’da fabrika açarak üretime geçen Tırsan, Almanya’da ikinci üretim tesisi olan Baden-Württemberg’de yer alan Ulm’deki fabrikasını 5 Temmuz 2017 tarihinde devreye aldı.
